E kush do të thoshte që një zhanër që lindi qosheve të rrugës sot do të bëhej mjeti mbizotërues muzikor i shprehjes në botë?
Profesori i letërsisë Adam Bradley e quan repin rilindje të fjalës – art publik që “shtrin një traditë lirike që tejkalon kontinente dhe daton për mijëra vite” – duke u referuar vetë grekëve antikë që poezisë lirike i thoshin ta mele – poezi që janë për t’u kënduar.
Për Bradleyn, repi i mirë është poezi e mirë – ndjek rrugën e poezisë me fjalën dhe ritmin dhe depërton fuqishëm e mençur duke ndjekur formulat të tingullit dhe lojën e fjalëve.
Repi me poetizëm të bukët zgjeron “të kuptuarit tonë të përvojës njerëzore duke rrëfyer tregime që ndryshe mund të mos i kishim dëgjuar”.
Shpirti revolucionar i repit, thotë Bradley, qëndron në forcën e nevojës prapa pjesës dërrmuese të shprehjes së tij”.
Kjo platformë muzikore, sipas filozofisë së tij, ofron mundësi të panumërta kreative – aty ku mundësohet riciklimi dhe origjinalja – risjellja e së vjetrës dhe inovacioni.
Ju i referoheni repit si rilindje e fjalës. Në çfarë formash ka rilindur fjala përmes repit?
Kur them që repi është renesancë e fjalës, ajo që e them është që është rikthim edhe te tingulli por edhe te sensi i gjuhës dhe vlerësimi i të dyjave në masë të njëjtë. Sa shpesh na ndodh që në përditshmërinë tonë dhe në jetët tona të punës, ne përfundojmë duke e përdorur gjuhën vetëm funksionalisht? Si mund të komunikojmë në mënyrë më të qartë apo obskurante nëse në fakt qëllim është mashtrimi? Sa rrallë pyesim: Si mund të komunikojmë më së bukuri? Ajo që këta artistë e kanë bërë është që kanë menduar për estetikën e gjuhës dhe e vendosin atë në spikamë të shprehjes së tyre. Si të krijoni tinguj që kanë kuptim kur fjalët nuk kanë? Prandaj ju mund të dëgjoni rep në një gjuhë që nuk e njihni dhe të gjeni diçka të bukur për fjalët – të gjeni diçka të bukur për flowin. Ritmi i vetëm mund të komunikojë diçka vërtet të fuqishme. Prandaj, kur po flas për rilindjen e fjalës, po flas për rilindjen jo vetëm lidhur me tregimet që artistët i rrëfejnë, jo vetëm për gjuhën eksplicite që nganjëherë i largon disa prej nesh nga hip hopi. Po flas vetëm për tingullin, për mënyrën se si rrokjet kërcejnë nga njëra-tjetra dhe krijojnë diçka të cilës i përgjigjemi pavarësisht lidhjes sonë me atë gjuhë.
