Konservatorët e Europës janë në ekstazë.
Partia Popullore Europiane (EPP) shënoi një fitore të qartë në zgjedhjet e Parlamentit Europian të së dielës, duke forcuar kontrollin e saj në Parlament edhe pse grupet e ekstremit të djathtë korrën fitime të mëdha në të gjithë bllokun.
Forca e qendrës së djathtë është drejt rrugës për të pasë rreth 184 ligjvënës në Parlament, një e katërta e 720 në gjysmëciklin, sipas të dhënave të përkohshme. Është e vetmja parti centriste që është rritur në këto zgjedhje: Socialistët dhe Demokratët e qendrës së majtë (S&D) mbetën stabil, ndërsa grupi liberal, Renew Europe u shkatërrua, shkruan Politico, transmeton Gazeta Express.
Nga pozicioni i saj i pushtetit, PPE është në vendin më të mirë për të përcaktuar politikën e BE-së, duke e anuar agjendën djathtas.
“Ne jemi partia e industrisë, ne jemi partia e zonave rurale, ne jemi partia e fermerëve të Europës”, tha së fundmi për POLITICO Manfred Weber, kreu i Grupit EPP në Parlament.
Ndërsa EPP mund të bashkohet edhe një herë në një koalicion të madh me socialistët dhe liberalët, ajo gjithashtu mund të negociojë një marrëdhënie pune për disa çështje me partitë më të djathta – nëse mund ta bëjë këtë pa i larguar aleatët e saj centristë.
E djathta ekstreme fiton shumë
Siç parashikuan sondazhet, forcat e së djathtës ekstreme patën fitime të mëdha në të gjithë bllokun. Në Francë, National Rally mori gati një të tretën e votave, duke u konsoliduar si grupi kryesor ultra-nacionalist në Parlamentin e ardhshëm. Vëllezërit e Italisë së kryeministres italian Giorgia Meloni u rritën në mënyrë të ngjashme, me më shumë se një të katërtën e votuesve që mbështesin grupin.
Dy grupet në Parlamentin Europian në të djathtën më të largët të spektrit, Konservatorët dhe Reformistët Europianë (ECR) dhe grupi Identiteti dhe Demokracia (ID), do të kenë 131 vende në Parlament. Kjo nuk përfshin 15 ligjvënësit e Alternativës për Gjermaninë, 10 përfaqësuesit e partisë Fidesz të kryeministrit hungarez Viktor Orbán, gjashtë që i përkasin partisë së Konfederatës së Polonisë ose tre anëtarët e partisë pro-Kremlinit të Bullgarisë Rilindja.
Përparimi i Melonit në Itali e dëmtoi Ligën; dikur partia kryesore brenda grupit Identitet dhe Demokraci, ajo humbi dy të tretat e vendeve të saj të dielën. Në Spanjë, partia Vox u minua në mënyrë të ngjashme nga The Party is Over, një parti e re e udhëhequr nga një personalitet i internetit i ekstremit të djathtë Alvise Pérez. Ky grup i ri siguroi tre vende që mund t’i kishin shkuar Vox-it, i cili dyfishoi përfaqësimin e tij dhe do të ketë gjashtë ligjvënës në Bruksel gjatë mandatit të ardhshëm.
Nëse e djathta ekstreme do të formonte një grup të vetëm, ajo do të ishte forca e dytë më e madhe në Parlament, pas Partisë Popullore Europiane tradicionalisht dominuese. Rivalitetet dhe mosmarrëveshjet brenda radhëve të saj e bëjnë këtë skenar të pamundur, por madhësia e tij e madhe megjithatë do të ushtrojë presion të drejtë mbi politikën e BE-së.
Rruga e ngushtë e Von der Leyen drejt fitores
Rezultatet e së dielës sugjerojnë se presidentja e Komisionit Europian, Ursula von der Leyen, ka një mundësi të mirë për të mbetur në detyrë, por jo të sigurt.
Nëse ajo fiton mbështetjen e liderëve kombëtarë të BE-së, asaj do t’i duhet që Parlamenti të konfirmojë kandidaturën e saj. Në vitin 2019, ajo u zgjodh me votat e PPE, S&D dhe Reneë Europe. I njëjti koalicion, në parim, mund t’i siguronte asaj një shumicë tjetër.
Ajo do të duhet të numërojë me kujdes numrat sepse votimi për kandidaturën e saj është i fshehtë. Herën e fundit që ajo kërkoi mbështetjen e Parlamentit, pesë vjet më parë, ajo teorikisht mund të llogariste në mbështetjen e 440 ligjvënësve që i përkisnin tre grupeve të qendrës, por mori vetëm 383 vota.
Këtë herë, të tre grupet do të përbëjnë më shumë se 400 nga 720 ligjvënës në gjysmëciklin. Kjo duhet të jetë e mjaftueshme nëse të gjithë anëtarët e tyre votojnë për të, por nuk është e sigurt që do ta votojnë të gjithë: Edhe pse disa nga partitë EPP kanë thënë se nuk do ta mbështesin atë.
Syri i zi për të Gjelbrit e Europës
Pas pesë vitesh gjatë të cilave Brukseli e bëri Marrëveshjen e Gjelbër si çështje të vulës së saj, votuesit u kthyen kundër partive me prirje ekologjike dhe votuan përfaqësuesit e tyre jashtë Parlamentit.
Humbjet më të mëdha të të Gjelbërve erdhën nga delegacionet që përfaqësonin Francën dhe Gjermaninë, të cilat kishin zënë gjysmën e forcës së lëvizjes në Parlament. Pavarësisht përparimeve të vogla në vende si Holanda dhe Danimarka, grupi do të humbasë më shumë se një duzinë ligjvënësish, duke rënë nga partia e katërt në partinë e gjashtë më të madhe në parlament.
Renew dështon të ripërtëritet
Grupi Renew Europe – shtylla e tretë e koalicionit të madh trepalësh që dominoi Parlamentin gjatë pesë viteve të fundit – u mposht të dielën.
Në Francë, partia e Emmanuel Macron shpërtheu ndërsa votuesit shprehën zhgënjimin e tyre me qeverinë kombëtare duke votuar për të djathtën ekstreme. Filiali spanjoll i grupit, Ciudadanos, u zhduk fare: Shtatë vendet që kishte në Parlament u zhytën të gjitha në Partinë Popullore të qendrës së djathtë. Humbje u vunë re gjithashtu midis grupeve të lidhura në Rumani, Danimarkë dhe Estoni.
Me rreth 14 për qind të vendeve të Parlamentit, Reneë kaloi pjesën më të madhe të mandatit të mëparshëm duke vepruar si king-maker*. Tani, partia nuk ka gjasa të ketë aq pushtet për shkak se do të jetë më e vogël – një zhvillim që është lajm i keq për figura si Macron, i cili shpresonte ta përdorte atë për të shtyrë vizionin e tij për Europën në Bruksel.
Çfarë do të thotë kjo për udhëheqësit kombëtarë
Siç ndodh zakonisht gjatë zgjedhjeve të Parlamentit Europian, qytetarët në të gjithë bllokun e përdorën votën e tyre si referendume de fakto për qeveritë e tyre kombëtare. Në Francë, fitorja dërrmuese e shënuar nga National Rally i ekstremit të djathtë provokoi presidentin Emmanuel Macron të reagojë duke shpërndarë Asamblenë Kombëtare dhe duke thirrur zgjedhje të parakohshme.
Ndërsa asnjë lider tjetër kombëtar nuk reagoi me një veprim kaq dramatik, rezultatet negative për partitë qeverisëse në vende si Gjermania dhe Hungaria u interpretuan si goditje për liderët e tyre përkatës.
Çfarë do të thotë kjo për udhëheqësit kombëtarë
Siç ndodh zakonisht gjatë zgjedhjeve të Parlamentit Europian, qytetarët në të gjithë bllokun e përdorën votën e tyre si referendume de fakto për qeveritë e tyre kombëtare. Në Francë, fitorja dërrmuese e shënuar nga National Rally i ekstremit të djathtë provokoi presidentin Emmanuel Macron të reagojë duke shpërndarë Asamblenë Kombëtare dhe duke thirrur zgjedhje të parakohshme.
Ndërsa asnjë lider tjetër kombëtar nuk reagoi me një veprim kaq dramatik, rezultatet negative për partitë qeverisëse në vende si Gjermania dhe Hungaria u interpretuan si goditje për liderët e tyre përkatës.
Në Danimarkë, socialdemokratët e kryeministres Mette Frederiksen ruajtën vendet e tyre në një votim që u hodh si një referendum mbi trajtimin e imigracionit nga qeveria e saj qendrore. Në Spanjë, një përpjekje për t’i paraqitur zgjedhjet si një plebishit për kryeministrin Pedro Sánchez dështoi: Partia e tij Socialiste pothuajse u lidh me Partinë Popullore të qendrës së djathtë, duke minuar përpjekjen e konservatorëve për të përdorur rezultatet për të rrëzuar qeverinë e tij të koalicionit të pakicës.
*Një ‘king-maker’ është një person ose grup që ka kontrollin se cilët njerëz zgjidhen për poste autoriteti, për shembull, në zgjedhje.
