“Qeveria duhet të vazhdojë të zbatojë programet e saj në mbështetje të komunave në zbatimin e masave për Efiçiencë së energjisë në ndërtesat publike si dhe të mbështeten komunat në zbatimin e projekteve vetanake me mbështetje financiare nga institucionet ndërkombëtare, që të përmirësojnë më tej agjendën e tyre të gjelbër”. Ky është rekomandimi i Institutit GAP, për ministrinë e Ekonomisë, që të marr sa më shumë masa që ndikojnë në kursim të energjisë.
Kosova ka intensitetin më të lartë të energjisë në Evropë. Sektori rezidencial është konsumatori kryesor, që do të thotë se është edhe sektori me potencialin më të lartë për kursim të energjisë. Ky ishte konstatimi që u tha në tryezën: “Përfitimet ekonomike nga investimet në efiçiencë të energjisë më Kosovë”.
Ministrja e Ekonomisë, Artane Rizvanolli tha se efiçienca e energjisë është “top prioritet” i Qeverisë. Sipas saj, përkrahja për efiçiencë të energjisë do të vazhdoj edhe më tutje. “Sivjet ne bashkëpunim me Fondin, e kemi dizajnuar skemën për pajisje të enëlarëseve, frigorifer, sisteme solare termale dhe fotovoltaike. Skema do të lansohet këtë muaj në mënyrë që të përgatitemi për dimër”, ka thënë ministrja.
Ajo përmendi edhe skema të tjera për pajisje efiçiente dhe për bizneset e vogla. “Tanimë e dimë rrugën pas përvojës me skemën e vitit të kaluar. Fakti që kemi skema që funksionojnë na bënë më të lehtë financimin në skemat tjera të pajisjeve efiçiente”, ka shtuar ministrja Rizvanolli.
Prezantuesi i raportit, Blendi Hasaj nga Instituti GAP, tha se për zbatimin e Strategjisë së energjisë për energji duhet ta ripërcaktojë fushëveprimin e Fondit të Efiçiencës së Energjisë.
“Qeveria duhet ta nxisë sektorin privat që të arrijë sukses në zbatim të strategjisë”, tha Hasaj.
Kryeshnik Muhaxheri nga Fondi për efiçiencë të energjisë tha se do të fillojnë me financimin në ndërtesa shumëbanesore për efiçiencë të energjisë, por edhe për shtëpi.
Profesori i inxhinierisë mekanike, Naser Sahiti tha se Fondi i Efiçiencës së Energjisë duhet të mbështetet, sepse kjo ndikon në ruajtje të energjisë. “Ndoshta pavetëdijshëm më shumë kemi harxhuar sesa kemi kursyer energji”, ka theksuar ai.
Sahiti tha se Universiteti i Prishtinës duhet të përgatis kuadro në mënyrë që Kosova të ketë punëtorë që i duhen tregut. “Kemi trajnuar 30 auditorë të energjisë”, ka shtuar ai.
Sipas raportit të GAP-it me zbatimin e këtyre politikave mund të krijohen më shumë se 4,000 vende pune në sektorin e Efiçiencës së Energjisë, si dhe nga kursimi i kapitalit dhe ridistribuimi i të hyrave të krijohen edhe rreth 1,382 vende pune në sektorët e tjerë për një afat kohor prej 20 vite, aq sa është jetëgjatësia e masave. Për më tepër, bashkëfinancimi qeveritar ndikon edhe në formalizmin e tregut të punës si dhe rritjen e kualitetit të shërbimeve të ofruara.
Për të promovuar Efiçiencën e Energjisë në sektorin privat, raporti i GAP-it, thotë se Qeveria e Kosovës duhet të ndërmarrë veprimet e mëposhtme:
Të siguroj rrjedhën e vazhdueshme të financimit në Fondin e Efiçiences së Energjisë nëpërmjet zbatimit të skemave të detyrueshme, sipas Ligjit për Energjinë. Nëpërmjet kësaj skeme, çdo kompani energjetike është e detyruar të investojë një pjesë të fitimit për zhvillimin e masave të Efiçiencës së Energjisë tek palët e treta.
Të zgjeroj fushëveprimin e Fondit të Efiçiencës së Energjisë duke e bërë atë fond për tranzicionin energjetik i cili ka mandat të mbështes ekonomitë familjare, sektorin privat, si dhe sektorin publik në zbatimin e masave të efiçiencës së energjisë.
Të krijoj tregun e kompanive ESCO, duke zhvilluar model kontratat që të sigurohet investimi i tregut privat në projektet e Efiçiencës së Energjisë.
Të zgjeroj mbështetjen e Fondit për Garanci Kreditore në mbështetje të sektorit privat për uljen e riskut në investimin e projekteve të BE-së. Të zhvillojë strategjitë plotësuese që promovojnë efiçencën e energjisë në sektorët e transportit dhe industrisë.
Së fundi, në përgatitje të zbatimit të SKE-së, qeveria dhe partnerët e saj vendore/ndërkombëtarë duhet të fillojnë përgatitjen e tregut të punës dhe tregut në përgjithësi për të rritur kapacitetet absorbuese, duke ulur rrezikun e rritjes së inflacionit të shërbimeve të lartpërmendura dhe për të rritur cilësinë e shërbimeve/produkteve.
